Notaris Ellen Bongaerts
Notaris Ellen Bongaerts

Gezamenlijk gezag over kind is nu eenvoudiger geregeld

Algemeen

Een minderjarig kind mag sommige beslissingen niet zelf nemen. Daarom staat het kind onder gezag. Indien een kind tijdens huwelijk of geregistreerd partnerschap wordt geboren, heeft het kind automatisch twee ouders en is het kind - juridisch gezien - automatisch van beide ouders. Bij ongehuwde ouders (samenwoners) is dat niet vanzelf het geval. Alleen met gezag mag een partner meebeslissen over de opvoeding van een kind.

Indien de moeder en haar partner niet gehuwd zijn en geen geregistreerd partnerschap hebben, dient de partner om officieel ouder te worden van het kind, het kind te erkennen.
Door erkenning door de partner ontstaat een juridische band van het kind met de partner van de moeder. Door de juridische band is het kind bijvoorbeeld erfgenaam van de partner (en andersom). Door erkenning (voor 1 januari 2023) werd de partner echter niet automatisch de wettelijk vertegenwoordiger. Dit werd deze pas na het aanvragen van zogenoemd “gezag” bij de Rechtbank. Voor het aanvragen van gezag was eerst erkenning nodig.

Ook al hadden de ouders een notarieel samenlevingscontract, de partner had na erkenning niet automatisch ook het gezag.

Omdat ongehuwde en niet geregistreerde ouders het vaak lastig vonden om zelf het gezamenlijk gezag aan te vragen, vond de overheid het belangrijk dat gezamenlijk gezag makkelijker wordt geregeld. Want meer dan de helft van de eerstgeboren kinderen worden geboren buiten het huwelijk of geregistreerd partnerschap. Daarom is per 1 januari 2023 de wet gewijzigd.

Vanaf 2023 geldt als basis dat ongehuwde en niet-geregistreerde partners automatisch gezamenlijk ouderlijk gezag krijgen met de moeder. Dit gebeurt als zij hun kind erkennen. Zij hoeven het gezag niet langer samen met de moeder aan te vragen bij de rechtbank. Er zijn echter ook uitzonderingen in uitzonderlijke situaties, zoals bijvoorbeeld wanneer de moeder minderjarig is of onder curatele staat (en het gezag zelf niet heeft). Is een kind voor 1 januari 2023 erkend? Dan moeten de ouders het gezamenlijk gezag nog steeds aanvullend regelen. Ook als het kind na 1 januari 2023 is geboren. Het is belangrijk dat ouders gezamenlijk het gezag over hun kinderen uitoefenen. En dat beide ouders nauw betrokken zijn bij de verzorging en opvoeding van kinderen.
Gezamenlijk gezag is bijvoorbeeld belangrijk als u: een verhuizing doorgeeft of een reisdocument aanvraagt of met een minderjarige naar het buitenland reist of uw kind inschrijft op school of een kinderdagverblijf of u een medische beslissing moet nemen of het medisch dossier van uw kind wil inzien. Gezamenlijk gezag is ook belangrijk bij de juiste berekening van toeslagen of als een van de ouders die gezag heeft, overlijdt.